Crowdinvesting được sử dụng tích cực và được chính phủ ủng hộ ở các nước phát triển. Tại Mỹ vào tháng 4/2012, tổng thống Barack Obama đã ký Đạo Luật JOBS Act (Jumpstart Our Business Startups Act), cho phép các startup thu thập tới 1 triệu USD thông qua hình thức góp vốn cổ phần, mà không cần nộp hồ sơ và đăng ký bán cổ phiếu.
Dù có nhiều kiểu crowdfunding ở nhiều dự án khác nhau mà chúng được sử dụng, nhưng có một số đặc điểm chung: một mục tiêu xác định của việc cấp vốn, dự toán chi phí sử dụng các khoản đầu tư, và một số tiền nhỏ để tham gia vào dự án.
Ưu thế và các rủi ro của Crowdfunding đối với các nhà đầu tư và dự án
Ngoài tiền, crowdfunding mang tới cho các dự án sử dụng chúng một số ưu thế phi tài chính:
- Một mục tiêu cụ thể, và tính minh bạch của quá trình thu hút vốn tạo nên sự tin tưởng và có thể nâng cao uy tín công ty;
- Tiếp cận một lượng lớn cộng đồng, crowdfunding giúp nhanh chóng tìm ra các nhà đầu tư;
- Trong quá trình thu thập tiền qua crowdfunding, nhà sản xuất có thể thu thập liên hệ phản hồi của người dùng và cải thiện sản phẩm của mình, để tới khi xuất ra thị trường, sản phẩm có khả năng cạnh tranh tối đa;
- Crowdfunding giúp nhanh chóng tìm thấy người dùng trong số các nhà đầu tư, cho thử nghiệm-beta đối với sản phẩm;
Đối với các nhà đầu tư, những người quyết định lựa chọn crowdfunding, cũng có một số ưu thế:
- Crowdfunding đem đến cơ hội cho nhiều người tham gia vào dự án, với số tiền không lớn. Không có crowdfunding, nhiều nhà đầu tư cá nhân đã không thể tham gia vào các dự án khổng lồ trong các giai đoạn phát triển sớm. Thường cơ hội như thế chỉ có đối với các nhà đầu tư cá nhân với ngân quỹ lớn hoặc những thành viên của các hãng mạo hiểm chuyên nghiệp.
- Ngày nay, các nhà đầu tư mạo hiểm và các quỹ lớn đặt tiền chủ yếu vào mảng công nghệ của nền kinh tế. Crowdfunding mang đến cho mọi người cơ hội đầu tư tiền vào những công ty triển vọng trong các lĩnh vực khác.
- Thông qua một sàn crowdfunding, nhà đầu tư liên tục theo dõi được tiến trình hoạt động về sản phẩm, và dùng sự liên hệ phản hồi, họ có thể tác động tới chất lượng sản phẩm cuối cùng trong các dự án crowdfunding.
Với mọi ưu thế, crowdfunding tồn tại như một phương thức thu hút đầu tư vào ngành kinh doanh non trẻ và có thể rủi ro. Đối với nhà đầu tư, các rủi ro ấy có thể là:
- Phá sản. Ngành kinh doanh mà các bạn đầu tư vào, có thể bị phá sản trong những năm đầu, và bạn mất số tiền của mình, hay chỉ có thể lấy lại một phần trong chúng;
- Trong trường hợp với góp vốn cổ đông crowdinvesting, các cổ phiếu của công ty có thể đơn giản là không tăng trưởng trong tương lai, và người nắm giữ chúng sẽ không thể kiếm tiền nhờ việc bán chúng hay chi trả cổ tức;
- Nếu các bạn đầu tư vào một ngành kinh doanh lớn, trong thời gian dài, các bạn sẽ không thể bán cổ phiếu hay cổ phần của mình, khác với các chứng khoán mà các bạn đã có thể mua trên sàn chứng khoán.
Crowdfunding thành công: các trò chơi và tiền thuật toán
Năm 2019, nhờ crowdfunding, các công ty đã thu hút cho những dự án của mình hơn 1 tỷ USD. Điều đó tương đương với vốn hóa của những công ty khổng lồ nhất thế giới.
Phần lớn các dự án crowdfunding ngân sách lớn thuộc nhóm có sử dụng công nghệ blockchain. Ví dụ, dự án EOS, từ năm 2017 tới năm 2019 đã thu hút hơn 4 tỷ USD, trong đó không có một sản phẩm cụ thể nào. Để so sánh, sàn crowdfunding lớn nhất thế giới là Kickstarter trong 10 năm tồn tại của mình đã thu hút được 4,4 tỷ USD.
Khối lượng tiền thu hút được trên Kickstarter theo các hạng mục từ năm 2009 tới 2016
Nhiều người bỏ tiền vào EOS trên cơ sở sự loan báo và hứa hẹn, rằng những nhà sáng lập của nó đã quản lý những dự án blockchain nổi tiếng khác, sẽ có thể lặp lại thành công của mình.
Dự án crowdfunding khổng lồ nhất, không thuộc vào các đồng tiền thuật toán, là trò chơi máy tính Star Citizen. Vào năm 2014, nó đã được đưa vào sách kỷ lục Guinness như một dự án với sự hỗ trợ crowdfunding lớn nhất, khi có hơn 40 triệu USD được đầu tư vào dự án. Năm 2018, số tiền thu hút được đã đạt hơn 200 triệu USD.
Dưới dạng một sàn crowdfunding, nhà sáng lập công ty Chris Roberts sử dụng trang web của mình, trên đó mọi người nhận được các vật phẩm nội bộ trò chơi cho khoản đầu tư phát triển nó.
Các ví dụ không thành công trong việc sử dụng crowdfunding có thể ít gặp hơn. Thường những trường hợp đó thuộc nhóm những dự án không lớn, vì các sàn crowdfunding lựa chọn các công ty cho phép thu hút đầu tư qua họ một cách cẩn thận. Và để duy trì uy tín của mình, họ không cho phép các dự án mạo hiểm lọt qua.
Khi crowdfunding không hoạt động: những bản sao và các dự án cá nhân
Ví dụ không thành công có thể gom vào 2 nhóm.
Nhóm đầu tiên – những bản sao của một sản phẩm nào đó. Xuất hiện những công nghệ mới, những dự án hay sản phẩm mới, sau chúng ngay lập tức có hàng chục kẻ bắt bước, cố gắng lặp lại chúng. Thường chất lượng của các đồ nhái này thấp hơn nhiều so với nguyên gốc.
Nhóm thứ hai – sử dụng crowdfunding cho những mục đích cá nhân. Ví dụ, một người muốn bắt đầu việc kinh doanh của mình, hay một cô gái muốn ghi một album ca nhạc. Nếu bạn không có tập hợp những người ủng hộ nhiệt thành, thì việc thu hút vốn cho các mục đích cá nhân– một ý tưởng rất tệ đối với crowdfunding.
Mặc dù cũng có những ngoại lệ ngộ nghĩnh. Ví dụ, vào năm 2014, một người Mỹ tên là Zach Brown đã khởi động một dự án crowdfunding để nấu salad khoai tây. Thoạt đầu Brown muốn thu thập 10 USD, nhưng kết quả là anh ấy đã được quyên góp hơn 55 ngàn USD. Nguyên nhân sự thành công này là vì, Brown trong quá trình thu thập tiền đã đăng các video, trong đó anh nhại lại những dự án crowdfunding nghiêm túc, những dự án đã khẳng định rằng sản phẩm của họ sẽ thay đổi thế giới. Cuối cùng, phần lớn số tiền thu được đã được người này ủng hộ từ thiện.
Các dự án crowdfunding triển vọng có thể được xác định theo vài tiêu chí. 2 tiêu chí chính: tính độc đáo và ích lợi của đề xuất. Tức là một sản phẩm phải không chỉ copy lại những đề xuất hiện có, mà còn phải đem tới điều gì đó mới mẻ và đồng thời có ích đối với người dùng. Ích lợi của đề xuất cũng thể hiện ở việc, một người có thể nhận được gì cho những khoản đầu tư của mình – cổ phần trong dự án tương lai hay một sản phẩm sẵn sàng.
Tại sao uST lựa chọn crowdfunding?
Lịch sử dự án uST được bắt đầu tại Liên Xô, khi việc thu hút vốn chỉ được thực hiện nếu hợp tác với nhà nước. Chính như vậy, tại Belarus vào năm 1988 đã thành lập quỹ фонд «Thế giới các vì sao», một số phát triển của nhà phát minh vận tải đường dây Anatoli Unitsky phải được cấp vốn qua đó.
Cùng với sự tan rã của Liên Xô, đã cần phải tìm kiếm những nguồn cấp vốn mới và Anatoli Unitsky đã hướng tới những nhà đầu tư cá nhân. Trung tâm thử nghiệm đầu tiên của vận tải đường dây tại gần Moskva, thành phố Ozyory đã được xây dựng vào năm 2001 dưới sự bảo trợ tài chính của tỉnh trưởng Alexander Lebed.
Vào năm 2013, các chuyên gia đánh giá độc lập của công ty Hold Invest Audit Consulting Company đã định giá công nghệ vận tải đường dây (tài sản trí tuệ của Anatoli Unitsky) là 400 867 433 000$. Tài sản trí tuệ này thuộc vốn điều lệ của công ty GTI, được thành lập để thực hiện các dự án hệ thống vận tải đường dây uST trên toàn thế giới.
Vào năm 2014, lãnh đạo dự án uST đã xây dựng kế hoạch thu hút đầu tư gồm 15 giai đoạn, sau đó dự án phải đưa ra hoạt động có lợi nhuận. Từ thời điểm đó, việc cấp vốn cho dự án được diễn ra theo hệ thống crowdfunding.
Có thể nêu 4 lý do chính, tại sao dự án uST được phát triển nhờ crowdfunding để thu hút đầu tư vào dự án:
Số tiền lớn – để tạo lập, thử nghiệm và chứng nhận một công nghệ vận tải phức tạp, cần số tiền lớn (khoảng 240 triệu USD). Ở giai đoạn ý tưởng, các quỹ và nhà đầu tư lớn không thể cung cấp mức vốn như thế.
Sự quan liêu tối thiểu – theo luật pháp quốc tế, để cấp vốn cho các dự án thông qua crowdfunding, cần số lượng tối thiểu các hồ sơ;
Sự phản hồi và phổ biến rộng rãi – thông qua sàn crowdfunding, ban lãnh đạo công ty có thể nhận các phản hồi từ những nhà đầu tư về các đổi mới công nghệ được đưa vào, cũng như nói về các thành tựu chính của dự án;
Sự độc lập trong quản lý – khi sử dụng góp vốn cổ đông, toàn bộ kiểm soát đối với dự án thuộc về nhà sáng lập của nó, khác với các quỹ mạo hiểm cố gắng chiếm quyền quản lý việc kinh doanh.
Mô hình crowdfunding uST
uST thu hút đầu tư nhờ crowdfunding theo hợp đồng vay chuyển đổi, tức là nhà đầu tư có thể chuyển các khoản tiền của mình dưới dạng khoản vay, hoặc nhận sở hữu các cổ phần công ty, chúng trong tương lai sẽ có thể đem lại lợi nhuận. Nhìn chung, mô hình thu hút đầu tư vào uST trông như sau:
Nhà đầu tư chuyển số tiền của mình vào sàn crowdfunding SWC, sàn này chuyển các dữ liệu của nhà đầu tư tới công ty-đơn vị nắm giữ các cổ phần ERSSH III. Tiền của nhà đầu tư đưa vào công ty GTI, được dùng để xây dựng và phát triển các dự án vận tải đường dây. Sau khi chuyển vào sổ đăng ký của công ty ERSSH III, các cổ phần bảo đảm được gắn với nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư ký kết yêu cầu, các dữ liệu của người này được chuyển sang sổ đăng ký và người này trở thành đồng sở hữu công nghệ SkyWay.
